Te Hopihona

Ko Te Hopihona (William Hobson) (26 Mahuru 1792 – 10 Mahuru 1842) te Rūtene-Kāwana tuatahi o Aotearoa, ā, koia tētahi o ngā kaituhi o te Tiriti o Waitangi. He roa te wā i a Te Hopihona i te Roera Nawi, ko tana haerenga ki te whawhai ki a Naporiono, ā, ki ngā i ngā moutere o te Moana Karipiana e rua rawa ngā wā i a ia e mauheretia ai e ngā tāhae kaipuke. I muri ko te whakatūranga i a ia hei Rūtene-Kāwana o Aotearoa. Nō te tau 1838, nā Kāwana Bourke a Hopihona i tono kē ia mō Aotearoa; kua pai a Lord Glenelg ki tāna pūrongo, ā, ko te pūmautanga o taua whakaaro ōna, kia tonoa tētahi tangata o te kāwanatanga ki Aotearoa mātakitaki ai. Nō te marama o Hakihea 1838 ka tae mai te inoi a Glenelg mō taua tūranga ki a Te Hopihona kia tū ko ia tonu. Ka noho a Hopihona mō te rua marama, āta whiriwhiri whakaaro ai. Ka puta rawa tana whakaaetanga i te marama o Hui-tanguru 1839; ko te take i pērā ai ia ko tōna hiahia tonu kia piki haere ia i ngā taumata teitei o te Nawi.

Ko Te Hopihana

Nō te tau 1839 ka tae mai ko te tono a Lord Normanby me ana tino tohutohu, ā, ka tukua tuatahitia atu ki a Kāwana Gipps i Poihākena, kia rongo ai a Gipps i te roanga atu o ngā tohutohu mō Hopihona, nō te mea ko ia tonu tana rūtene. Nō te 29 o Kohi-tātea ko te taenga atu a Te Hopihona ki Pēwhairangi. ā, nō te 30 o Kohi-tātea ko tana taunga ki uta. Ka pānuitia ngā tikanga o tōna whakatūranga, ā, ko te whakaritenga mō tētahi hui nui o te iwi i te 5 o Hui-tanguru ki te whare o Te Pūhipi, ko te kaupapa he kōrero mō te Tiriti o Waitangi. I te 6 o ngā rā o Hui-tanguru, arā, i te rā tonu i muri mai, ka tae mai tēnā, tēnā, tēnā rangatira ki te haina, ā, ko te mihi a Hopihona ki ngā kupu rongonui nei 'He iwi tahi tātou'. Ka mutu te tau 1840 ka whakamutua te noho o Aotearoa hei whenua i runga i te mana o New South Wales, ka whakatūria ko Hopihona te Kāwana o te koroni motuhake hou, ā, , ka karangatia te tāone matua ko Tāmaki-makau-rau. Ahakoa he āhua pōhara te tū o ngā kaiwhakahaere, ā, he nui ngā raruraru e pā ana ki ngā kaiwhakanoho, i tō rātou kaha hiahia ki te whenua, ki te tango hoki mō rātou ake i te mana whakahaere. Nō te 1852, ka mate wawe a Hopihona i te roro ikura, e 49 noa iho ōna tau.

Tohutoro

• Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB

Ngā kaihautū 1840-1980

Ngā kaihautū 1840-1900:   Āperahama Taonui • Āpihai Te Kawau • Hāmiora Mangakāhia • Hēnare Kaihau • Hēnare Mātene Te Whiwhi • Hēnare Matua • Hēnare Tomoana • Hirini Rāwiri Taiwhanga • Hoani Nahe • Hōne Heke • Hōne Heke Ngāpua • Hōne Mohi Tāwhai • Hōne Ōmipi • Hōri Kerei Taiaroa • Horonuku Te Heuheu Tūkino IV • Karaitiana Takamoana • Matiaha Tiramōrehu • Meri Te Tai Mangakāhia • Niniwa-i-te-rangi • Nireaha Tāmaki • Pāora Tūhaere • Pōmare II • Pōtatau • Rangi Topeora • Rāpata Wahawaha • Rewi Manga Maniapoto • Riperata Kahutia • Riwha Tītokowaru • Tāmati Wāka Nene • Tāraia Ngākuti Te Tumuhuia • Tāwhiao • Te Hāpuku • Te Heuheu Tūkino III, Iwikau • Te Keepa Te Rangihiwinui • Te Keepa Te Rangi-pūawhe • Te Kooti Arikirangi Te Turuki • Te Pahi • Te Rauparaha • Te Ruki Kawiti • Te Whiti o Rongomai • Timi Kara • Tohu Kākahi • Wahanui Huatare • Wiremu Kīngi Te Rangitāke • Wiremu Pere • Wiremu Tako Ngātata • Wiremu Tāmihana • Wiremu Te Kākākura Parata • Wiremu Te Wheoro Ngā kaihautū 1900-1980:   Apirana Ngata • Eruera Tirikātene • Hēnare Balneavis • Hēni Materoa • Hoani Te Heuheu Tūkino VI • James Clendon Tau Hēnare • Korokī • Mahuta Tāwhiao • Matiu Rata • Māui Pōmare • Paraire Paikea • Rangi Mawhete • Rua Kēnana • Tahupōtiki Wiremu Rātana • Tai Mitchell • Te Puea Hērangi • Te Rangi Hīroa • Tuaiwa Eva Rickard • Turi Carroll • Whina Cooper Ngā Kāwana:   George Gipps • Te Hopihona • Pitiroi • Hōri Kerei • Tāmati Parāone Ngā Kaitōrangapū, ngā āpiha:   Constantine Henry Phipps • Edward Eyre • Francis Dart Fenton • Francis Dillon Bell • Frederick Edward Maning • Frederick Weld • Frederick Whitaker • George Rusden • Gilbert Mair • Henry George (Earl) Grey • Henry Russell • Henry Sewell • Hōne Hīhana • Jack Kent Hunn • James Crowe Richmond • James Edward Fitzgerald • James Prendergast • James Stephen • John Gorst • Joseph Gordon Coates • Julius Vogel • Lord Glenelg • Michael Joseph Savage • Norman Kirk • Peter Fraser • Ralph Hanan • Robert Stout • Te Hētana • Te Mākarini • Te Paraihe • Te Paranihi • Te Pōkiha • Te Pūhipi • Thomas Buick • Thomas Bunbury • Walter Mantell • Walter Nash • William Herries • William Martin • William Rees • William Spain Ngā kaiwhakanoho, ngā mihinare:   Edward Wakefield • George Clarke • James Cowan • Pīhopa Pomaparie • Richard Taylor • Te Harawira • Te Herewini • Te Karuwhā • Te Kerēhi • Te Koroneho • Te Mātenga