Austronesian

Ko te reo Austronesian te kahui reo nunui o te ao, a koia tonu te matapuna o te reo maori. 1268 nga reo o tenei kahui i korerohia mai i Madagascar i te uru, tae atu ki Rapanui ki te rawhiti, ko nga moutere o Initonīhia kei waenganui.

Ko te matapuna o tenei iwi e kia nei ko nga Austronesian ko te motu o Formosa (Taiwana). I ahu mai etehi tangata no Ahia ki Taiwan i nga tau 10,000-6000 B.C, a na te wehenga i era atu iwi ka puta mai he reo hou me nga tikanga..

Tena pea na te whakarea o te iwi ka timata mai i nga tau 5000-2500 B.C. te marere o te iwi nei ki whenua ke. Tuatahi ki nga Philippines, katahi ka toro atu ki nga moutere o Sulawesi, o Borneo, o Maluku me Java.

Mai i Maluku ka huri nga waka ki te Moannui a Kiwa mai i nga tau 1200 B.C. ki 500 B.C. Ko etehi atu ka huri te ihu o te waka ki te ra-to tae atu ki Sumatra, ki te kuititanga o Malay me te tai tonga o Vietnam. Ka whakawhiti ano tetehi waka i te Moananui o India tae atu ki Malagasy

I te tau 1000 B.C. pea ka tae atu etehi o enei ki Savaii me era atu o nga moutere e kia nei o ngai tatou te Iwi maori.

Ahurea

Ma te whakatauriterite i nga tikanga me te taritari i te reo me rangahau ka tuhurahura etehi wahanga o te ahurea o ratou nga tupuna onamata.

Ko te hapu te mana whakahaere o te iwi austronesian nei, he whai rangatira no te taha wahine. Ka whai ano ratou i te tikanga o te tuakana, taina.

He iwi whakatere waka, a kaore e kore kei a ratou te putake o te matauranga tatai arorangi me te whakatere waka.

Ko te matu o te whakaaro ko te purua tanga ara ko te Rangi me te whnua, ara ko te rere ki uta ko te rere ki tai.

He kiri waituhi to nga tangata nei, a ka tuhi ano te kiri o te uku me era atu o nga taputapu.

Te Marara Reo

E toru pea nga wehenga ki to te kahui reo nei ara te reo Formosa, te reo o Malay me te reo o te Moananui a Kiwa.

Ko Foromosa te mea tawhito i korerohia e nga tangata whenua o Taiwan, kei reira e noho tonu ana etehi uri ki uta. Ko Malay me nga reo o Te Moananui a Kiwa he reo kotahi.

Ara i te wehenga i nga moutere o Maluka ka haere etehi ki te uru ko ratou nga Malay, ka haere etehi ki te rawhiti ki te Moananui a Kiwa. Ko nga Malay hoki ratou e haere tawhiti atu ki Madagascar

I te taenga mai o nga Austronesians ki nga moutere tata ki Ahia ka tuponohia tetehi iwi ke ara ko Nga Papua, he tangata hema, kiri pango.

Ka moea nga iwi e rua nei a ko nga uri ko te iwi e kia nei ko Ngai Lapita ara ko nga tupuna o tatou nga uri o Hawaiki. Ko nga me atata ki Papua ko nga Melanesian ko nga mea a puta atu ki te Moananui a Kiwa ko ngai tatou o Polynesia. Ko Etehi ka huri ki nga motupapatea a ka moea ano nga uri o Philipines kia puta nga uri o Micronesia.