Reo Rūhia

Ko te reo Rūhia (ру́сский язы́к) te reo matua o Rūhia. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o Rūhia, o Pērara, o Katatānga, o Kikitānga, o Takiritānga. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i Romēnia, i Āmenia, i Pōrana, i Tīekia, i Horowākia, i Morotawa, i Mongōria, i Ūkareinga.

Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia

258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o Ūropi te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao.

Kīanga

Здра́вствуйте	Kia ora
Приве́т
Как дела́?	Kei te pēhea koe?
Хорошо́	Kei te pai
Да	Āe
Нет	Kāo
Пожа́луйста	Tēnā koa
Спаси́бо	Ngā mihi
Пока́ пока́	Haere rā
	E noho rā
До свида́ния	Ka kite anō

Pūnaha tātaki kupu

E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū Kiririki. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki Te Arapū Oromotu Tāwāhi.

Arapū

Matika	А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я
Tītaha	А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я
Oro	/a/	/b/	/v/	/ɡ/	/d/	/je/	/jo/	/ʐ/	/z/	/i/	/j/	/k/	/l/	/m/	/n/	/o/	/p/	/r/	/s/	/t/	/u/	/f/	/x/	/ts/	/tɕ/	/ʂ/	/ɕ/	/./	/ɨ/	/ʲ/	/e/	/ju/	/ja/

• Ko te “«И» кра́ткое” (ko te “te ‘и’ poto”) te ingoa o te “Й”.
• Ko te “твёрдый знак” (ko te “te tohu mārō”) te ingoa o te “Ъ”.
• Ko te “мягкий знак” (ko te “te tohu ngāwari”) te ingoa o te “Ь”.

Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa.

Oromotu

Orokati

	Ngutu	Niho	Niho takamuri	Takamuri
Whakamutu	p pʲ b bʲ	t tʲ d dʲ		k (kʲ) ɡ (ɡʲ)
Ihu	m mʲ	n nʲ
Tōiri		r rʲ
Tiotio	f fʲ v vʲ	s sʲ z zʲ	ʂ ɕ ʐ (ʑ)	x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ)
Tiotio whakamutu		ts (tsʲ)	tɕ
Tata		l lʲ	j

Ka whakahuatia te /ɕ/ hei [ɕː].

Oropuare

	Takamua	Pū	Takamuri
Tata	i	(ɨ)	u
Waenga	e		o
Tuwhera		a

Ka whakaitia tētahi oropuare, mehemea kāore te hā o te kupu i reira.

Wetereo

Tūingoa

He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.

Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.

Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te manu te kaikawe, ka whakamahia te āhua kaikawe: “Пти́ца”.
Ka whakamahia pēneitia te āhua riro o te “бык”.

но́ги быка́ — ngā waewae o te pūru

Ka whakamahia pēneitia te āhua pūhono o te “бык”.

в быке́ — i roto i te pūru

Ka whakamahia pēneitia te āhua whāinga o te “бык”.

быку́ — ki te pūru

Ka whakamahia pēneitia te āhua taputapu o te “бык”.

быко́м — e whakamahi ana i te pūru

He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”.

Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”).

Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Irakore	Takitahi	окно́		окна́	окне́	окну́	окно́м
	Takitini	о́кна		о́кон	о́кнах	о́кнам	о́кнами
Tāne	Takitahi	стол		стола́	столе́	столу́	столо́м
	Takitini	столы́		столо́в	стола́х	стола́м	стола́ми
Wahine	Takitahi	вода́	во́ду	воды́	воде́		водо́й
	Takitini	во́ды		вод	во́дах	во́дам	во́дами

Tūāhua

Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua.

Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu	Poto
Takitahi	Irakore	но́вое		но́вого	но́вом	но́вому	но́вым	но́во
	Tāne	но́вый						нов
	Wahine	но́вая	но́вую	но́вой				нова́
Takitini		но́вые		но́вых		но́вым	но́выми	но́вы, новы́

• Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/.
• Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa.

но́вые ту́фли — ngā hū hou

но́вых ту́фель — o ngā hū hou

но́выми ту́флями — e whakamahi ana i ngā hū hou

Ту́фли но́вые. — He hou ngā hū.

Tūkapi

Āhua o ngā tūkapi

				Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Kiritūnei	Takitahi		(au)	я	меня́		мне		мной
	Takitini		(tātou, mātou)	мы	нас			нам	на́ми
Kiritūnā	Takitahi		(koe)	ты	тебя́		тебе́		тобо́й
	Takitini		(koutou)	вы	вас			вам	ва́ми
Kiritūrā	Takitahi	Irakore	(ia)	оно́	его́		нём	ему́	им
		Tāne		он
		Wahine		она́	её		ней	ей
	Takitini		(rātou)	они́	их		них	им	и́ми
Hokinga			(au anō, koe anō…)		себя́		себе́		собо́й

• Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/.
• Ka whakamahia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi.
• I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ka kōmitimitihia te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā), ka puta ai te “у него́”.

Я ви́жу тебя́. — Kei te kite au i a koe.

Ты помога́ешь мне. — Kei te āwhina koe i a au.

Они́ крича́ли мне. — I tangi atu rātou ki a au.

Я уви́дел себя́ в зе́ркале. — I kite au i a au anō i te whakaata.

He tūkapi riro hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.

его́ дом — tana whare (o tētahi tāne)

её ко́шка — tana ngeru (a tētahi wahine)

их ру́ки — ō rātou ringaringa

He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te rironga.

Āhua o te “мой” (ko te “taku”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	моё		моего́	моём	моему́	мои́м
	Tāne	мой
	Wahine	моя́	мою́	мое́й
Takitini		мои́		мои́х		мои́м	мои́ми

Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	на́ше		на́шего	на́шем	на́шему	на́шим
	Tāne	наш
	Wahine	на́ша	на́шу	на́шей
Takitini		на́ши		на́ших		на́шим	на́шими

Āhua o te “твой” (ko te “tāu”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	твоё		твоего́	твоём	твоему́	твои́м
	Tāne	твой
	Wahine	твоя́	твою́	твое́й
Takitini		твои́		твои́х		твои́м	твои́ми

Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	ва́ше		ва́шего	ва́шем	ва́шему	ва́шим
	Tāne	ваш
	Wahine	ва́ша	ва́шу	ва́шей
Takitini		ва́ши		ва́ших		ва́шим	ва́шими

Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	своё		своего́	своём	своему́	свои́м
	Tāne	свой
	Wahine	своя́	свою́	свое́й
Takitini		свои́		свои́х		свои́м	свои́ми

• Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/.
• Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te rironga.
• Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai.

мой сад — taku mara

моя́ мать — taku māmā

мои́ па́льцы — aku matimati

твоё се́рдце — tō manawa

твоему́ се́рдцу — ki tō manawa

Я ви́жу свою́ ко́шку. — Kei te kite au i taku ngeru.

Tūwāhi

Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	э́то		э́того	э́том	э́тому	э́тим
	Tāne	э́тот
	Wahine	э́та	э́ту	э́той
Takitini		э́ти		э́тих		э́тим	э́тими

Āhua o te “то” (ko te “taua”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	то		того́	том	тому́	тем
	Tāne	тот
	Wahine	та	ту	той
Takitini		те		тех		тем	те́ми

Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.

Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei.

э́того языка́ — o tēnei reo

тем лю́дям — ki aua tāngata

Я здесь. — Kei konei ahau.

Ты там. — Kei konā koe.

Я пошёл туда́. — Kua haere au ki korā.

Он отсю́да. — Nō konei ia.

Pūhono

Ka whakaaturia te mahi o te kīanga e te āhua o te tūingoa, o te tūāhua hoki. Nō reira, kāore ngā pūhono, e pīrangitia mō ngā momo mahi māmā. Otirā, e piri ana ngā pūhono ki tētahi momo mahi. Me panoni tonu te tūingoa i muri ki te āhua mō taua momo i te wā, e whakamahia ai te pūhono.

Pūhono me ngā mahi

у	i, kei, e tata ana ki	riro
на	i runga i	pūhono
над		taputapu
под	i raro i	taputapu
в(о)	i roto i	pūhono
внутри́		riro
вне	i waho i	riro
пе́ред	i mua i	taputapu
по́сле	i muri i	riro
че́рез		aronga
за	kia, i muri i	aronga
ме́жду	i waenga i	taputapu
среди́	i waenganui o	riro
сквозь	i tua (o)	aronga
во́зле	i te taha o	riro
при	i te wā o	pūhono
вокру́г	e horopaki ana i	riro
к(о)	ki	whāinga
вдоль	e haere tata ana ki	riro
по	e haere tata ana ki, tae noa ki, e ai ki	aronga, whāinga
до	tae noa ki	riro
ми́мо	e haere ana ki, ā e haere tonu ana mai i	riro
с(о)	e whakamahi ana i, me, mai i	taputapu, riro
без	kāore i te whakamahi i	riro
от(о)	nā, nō, mai i	riro
из(о)	nō roto i	riro
из-под	nō raro i	riro
из-за	nō muri i	riro
для	mā, mō	riro
о(б)	e pā ana ki	pūhono
про	e pā ana ki te kaupapa o	aronga
про́тив	kāore i te whakaae ki	riro
вме́сто	ehara i	riro
кро́ме	engari ehara	riro

к кораблю́ — ki te waka

на корабле́ — i runga i te waka

пе́ред кораблём — i mua i te waka

за кора́бль — i muri i te waka

для корабля́ — mō te waka

о корабле́ — e pā ana ki te waka

ме́жду корабля́ми — i waenga i ngā waka

Tūpātai

Āhua o te “что” (ko te “aha”)

Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
что		чего́	чём	чему́	чем

Āhua o te “кто” (ko te “wai”)

Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
кто	кого́		ком	кому́	кем

Āhua o te “чей” (ko te “nā wai”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	чьё		чьего́	чьём	чьему́	чьим
	Tāne	чей
	Wahine	чья	чью	чьей
Takitini		чьи		чьих		чьим	чьи́ми

Ko te “где” te kupu mō te “i hea”. Ko te “куда́” te “ki hea”. Ko te “отку́да” te “mai i hea”.

Ko te “когда́” te kupu mō te “nōnahea”, mō te “āhea” hoki.

Ko te “как” te kupu mō te “pēhea”, mō te “pērā me” hoki.

Āhua o te “како́й” (ko te “[tūingoa] aha”)

		Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
Takitahi	Irakore	како́е		како́го	како́м	како́му	каки́м
	Tāne	како́й
	Wahine	кака́я	каку́ю	како́й
Takitini		каки́е		каки́х		каки́м	каки́ми

Āhua o te “ско́лько” (ko te “hia”)

Kaikawe	Aronga	Riro	Pūhono	Whāinga	Taputapu
ско́лько		ско́льких, скольки́х		ско́льким, скольки́м	ско́лькими, скольки́ми

• Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-ого” ki te /ovo/.
• Mō te “чей”, mō te “чьи”, mō te “како́й”, mō te “каки́е”, mō te “ско́лько” hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te rironga.

Что э́то? — He aha tēnei?

Кого́ ты спрáшиваешь? — E pātai ana koe ki a wai?

Чья ко́шка? — Nā wai te ngeru?

Кака́я ко́шка? — Ko te ngeru aha?

Где ты? — Kei hea koe?

Отку́да ты? — Nō hea koe?

Как мы мо́жем помо́чь? — Me pēhea mātou, e āwhina ai?

Ско́лько дней вы там пробы́ли? — E hia ngā rā, i noho ai koutou i reira?

Tūmahi

E rua ngā momo o te nui o ngā tūmahi: Ko te momo motukore me te momo oti. I ētahi wā, ka rerekē rawa ngā āhua o ngā momo e rua.

смотре́ть — e titiro ana

посмотре́ть — kua titiro

говори́ть — e kōrero ana

сказа́ть — kua kōrero

Kei ngā papakupu, ka whakaaturia ngā tūmahi ki te kūmuri o “-ть”. Hei whakamahi taua āhua ki muri i tētahi atu tūmahi.

Я хочу плавать. — Kei te hiahia au ki te kaukau.

Wāmua

Hei wāmua, ka panoni āhua ngā tūmahi ki te ira o te kaikawe. Anei tētahi tauira mō te “сказа́ть” (ko te “kōrero”).

Āhua wāmua o te “сказа́ть” (ko te “kōrero”)

Takitahi	Irakore	сказа́ло
	Tāne	сказа́л
	Wahine	сказа́ла
Takitini		сказа́ли

Бык сказа́л «Приве́т». — I kī te pūru i te “Приве́т”.
Пти́ца то́же сказа́ла «Приве́т». — I kī te manu anō hoki i te “Приве́т”.

Wātū

Hei wātū, ka panoni āhua ngā tūmahi ki te kiritūnei, ki te kiritūnā, ki te kiritūrā rānei. Anei tētahi tauira mō te “чита́ть” (ko te “pānui”).

Āhua wātū o te “чита́ть” (ko te “pānui”)

Kiritūnei	Takitahi	чита́ю
	Takitini	чита́ем
Kiritūnā	Takitahi	чита́ешь
	Takitini	чита́ете
Kiritūrā	Takitahi	чита́ет
	Takitini	чита́ют

Я чита́ю кни́гу. — Kei te pānui au i te pukapuka.
Посети́тели чита́ют доро́жные зна́ки. — Kei te pānui ngā manuhiri i ngā tohu rori.

Wāheke

Hei wāheke, ka whakamahia te momo oti o te tūmahi ki ngā āhua o te wātū. Ka whakamahia rānei te āhua papakupu o te tūmahi, ā, ki mua, ka tāpirihia tētahi āhua wāheke o te “быть”.

Āhua wāheke o te “быть”

Kiritūnei	Takitahi	бу́ду
	Takitini	бу́дем
Kiritūnā	Takitahi	бу́дешь
	Takitini	бу́дете
Kiritūrā	Takitahi	бу́дет
	Takitini	бу́дут

Я рассмотрю́ маши́ну. — Ka mātaki au i te waka.
Я бу́ду рассма́тривать маши́ну. — Ka mātakitaki au i te waka.

Ētahi atu kīanga

не	ehara, kāore, kore
и	ā, me
и́ли	rānei
а	otirā
но	engari
е́сли	ina, mehemea
хотя́	ahakoa
(и)та́к	nō reira
потому́ что	nō te mea
так как
что́бы	kia
по́сле того́ как	i muri i te
мо́жет быть	tērā pea
ка́жется	te āhua nei